-
دیابت چیست؟
دیابت وضعیتی است که در آن بدن نمی تواند انسولین کافی تولید کند یا به طور معمول از انسولین استفاده کند. انسولین یک هورمون است، و به قند (گلوکز) در خون کمک می کند تا به سلول های بدن برسد تا به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد. وقتی گلوکز نمی تواند وارد سلول ها شود، در خون تجمع می یابد. به این حالت قند خون بالا (هیپرگلیسمی) می گویند.
انواع دیابت
دو نوع رایج دیابت، دیابت نوع 1 و 2 نامیده می شوند. هر دو شکل ممکن است در هر سنی بروز کنند، اما احتمال ابتلای کودکان به دیابت نوع 1 بیشتر است.
-
دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) چیست؟
دیابت نوع 1 در کودکان وضعیتی است که در آن بدن کودک شما دیگر هورمون مهمی به نام (انسولین) را تولید نمی کند. کودک شما برای زنده ماندن به انسولین نیاز دارد، بنابراین انسولین از دست رفته باید با تزریق یا آمپول انسولین جایگزین شود. دیابت نوع 1 در کودکان قبلا به عنوان دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین شناخته می شد.
- دیابت نوع 2 (دیابت بزرگسالان) چیست؟دیابت نوع 2 در کودکان یک بیماری مزمن است که بر نحوه پردازش قند (گلوکز) برای سوخت توسط بدن کودک شما تاثیر می گذارد. بدون درمان، این اختلال باعث تجمع قند در جریان خون می شود که می تواند منجر به عواقب جدی طولانی مدت شود دیابت نوع 2 بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد. در واقع، قبلا به آن دیابت بزرگسالان می گفتند. اما افزایش تعداد کودکان مبتلا به چاقی منجر به موارد بیشتر دیابت نوع 2 در جوانان شده است.
علت ابتلا به دیابت نوع 1 در کودکان
ژنتیک
سابقه خانوادگی
ویروس های خاص
علت ابتلا به دیابت نوع 2 در کودکان
اضافه وزن
ژنتیک: برای مثال اگر پدر یا مادر یا هر دو به دیابت نوع دو مبتلا باشند، خطر ابتلا به دیابت نوع دو در فرزندشان افزایش می‌یابد.
-
علائم دیابت نوع 1 در کودکان چیست؟
ضعف و خستگی شدید
بی‌آبی و تشنگی شدید
دل پیچه و استفراغ
درد شکمی
تاری دید
خوب نشدن زخم‌ها
کج خلقی و تغییر حالت سریع
تغییرات قاعدگی
کاهش وزن علی رغم پرخوری
تپش قلب
دمای بدن پایین
کاهش فشار خون
شب ادراری
وجود ترشحات چسبناک در ادرار در کودکان ۲ تا ۳ ساله
-
علائم دیابت نوع 2 در کودکان چیست؟
ضعف و خستگی بیش از حد
تکرر ادرار
افزایش گرسنگی
تشنگی شدید
دیر التیام پیدا کردن زخم‌ها
تیرگی پوست در قسمت زیر بغل، گردن
عوارض دیابت کودکان
-
چه کودکانی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند؟
شیوع دیابت در کودکان در سنین 10 تا 19 سال بیشتر است. درصورتی که کودک هر یک از شرایط زیر را داشته باشد، بیشتر احتمال دارد که در آینده به بیماری دیابت مبتلا شود:
خواهر، برادر یا فامیل مبتلا به دیابت داشته باشد
علائم اولیه دیابت از قبیل تیرگی پوست به‌ویژه در ناحیه گردن یا زیربغل را از خود نشان بدهد
چاقی یا اضاف وزن داشته باشد
از مادر مبتلا به دیابت بارداری به دنیا آمده باشد
به برخی بیماری‌های ویروسی مبتلا باشد
عوارض دیابت نوع 1 در کودکان
پوکی استخوان
دیابت ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان کودک را در بزرگسالی افزایش دهد.
آسیب چشم
دیابت می تواند به رگ های خونی شبکیه صدمه بزند و منجر به مشکلات بینایی شود.
آسیب کلیه
دیابت می تواند به خوشه های ریز رگ های خونی که سموم بدن را دفع می کنند، آسیب برسانند.
بیماری قلبی وعروقی
دیابت خطر ابتلا کودک به شرایطی مانند انسداد رگ های خونی، فشار خون بالا، بیماری قلبی و سکته مغزی در دوران بعد از زندگی افزایش می دهد.
آسیب عصبی
قند اضافی می تواند به دیواره رگ های خونی ریز که اعصاب را تغذیه می کند آسیب برساند. این می تواند باعث سوزن سوزن شدن اندام ها، بی حسی، سوزش یا درد آنها شود. آسیب عصبی معمولا طی مدت طولانی به تدریج اتفاق میفتد.
عوارض دیابت نوع 2 در کودکان
کودکان مبتلا به دیابت نوع ۲ به موازات افزایش سن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار می‌گیرند. مشکلات عروقی مانند بیماری قلبی یکی از عوارض شایع در این گروه از کودکان به شمار می‌آید.
عوارضی همچون مشکلات بینایی و آسیب عصبی نیز در کودکان مبتلا به دیابت نوع دو مشاهده می‌شود، سرعت پیشرفت این بیماری‌ها در کودکان مبتلا به دیابت نوع دو سریع‌تر از نوع یک است.
مشکلات کنترل وزن، فشار خون بالا و هیپوگلیسمی (افت قند خون) در کودکان مبتلا به دیابت نوع ۲ بروز می‌یابد. ضعف بینایی و نقص عملکرد کلیه نیز از جمله عوارضی است که ممکن است بیماران دیابت نوع دو در طول عمر خود با آنها مواجه شوند.
کودکان مبتلا به دیابت چه چیزهایی باید بخورند؟
کربوهیدرات: کربوهیدرات منبع انرژی و سوخت و ساز بدن است؛ غلات دارای گلیسمی پایین به تنظیم سطح انسولین در بدن کمک می‌کنند.
پروتئین : لوبیا، نخود فرنگی، عدس، شیر، ماست، پنیر، ماهی، مرغ، گوشت بدون چربی و تخم‌مرغ از جمله خوراکی‌های پروتئین داری هستند که به بیماران دیابتی توصیه می‌شوند.
چربی های سالم: برخلاف باور رایج، استفاده از روغن‌هایی مانند روغن کانولا، روغن زیتون و یا روغن خردل برای دیابتی‌ها بی‌ضرر است. چون این روغن‌ها سطح قند خون مواد غذایی را کاهش می‌دهند.
غذاهای مضر برای مبتلایان به دیابت
نوشیدنی های شیرین شده با شکر
چربی های ترانس
نان سفید، برنج و ماکارونی
ماست طعم دار
غلات صبحانه شیرین
نوشیدنی های قهوه طعم دار
عسل، شهد آگاو و شربت افرا
میوه خشک شده
آب میوه
پیشگیری و مدیریت دیابت در کودکان
در قدم اول فراموش نکنید که پیشگیری قطعی از دیابت به ویژه نوع 1 امکان‌پذیر نیست. با این حال، با رعایت موارد زیر می‌توانید تا حد زیادی احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را در فرزند خود کاهش دهید:
مراقب وزن کودک خود باشید
کودک خود را تشویق کنید که ورزش کند
یک رژیم غذایی سالم و متنوع برای کودک خود درنظر بگیرید
درمان دیابت در کودکان
همان‌گونه که گفته شد برای دیابت نوع 1 یا دیابت کودکان، هنوز راه پیشگیری یا درمانی وجود ندارد، اما رعایت برخی نکات می‌تواند به کودک در کنترل اوضاع کمک کند:
تزریق روزانه انسولین
تغییر سبک زندگی از جمله رژیم غذایی و ورزش
چک کردن مکرر قند خون برای کنترل سطح گلوکز خون
آزمایش منظم قند خون
مصرف داروی خوراکی طبق تجویز پزشک
سوالات متداول
- آیا داشتن ادرار زیاد یکی از نشانه های دیابت می باشد؟
پر ادراری یکی از نشانه های ابتلا به بیماری دیابت می باشد. به عنوان مثال اگر یک کودک پیش از این، به راحتی و بدون هیچ گونه مشکلی تا صبح می خوابید و در شرایط فعلی در فواصل زمانی 2 ساعت یک بار از خواب بیدار شده و برای دفع ادرار خود به دستشویی می رود، مطمئنا او دارای یکی از مهم ترین نشانه ها در خصوص عارضه دیابت می باشد، همچنین ممکن است، او در طول روز نیز به دفعات زیاد و غیر طبیعی برای دفع ادرار خود به دستشویی برود.
- آیا یک کودک که به دیابت دچار شده است، نمی تواند هرگز کیک یا شیرینی بخورد؟
مضرات و زیان های خوردنی های شیرین، بسیار زیاد می باشد و در واقع ما هر چه از این معایب و ضررها بگوییم باز هم کم می باشد. در واقع این ماده شیرین که عنوانش شکر است، حتی برای افرادی که هیچ گونه بیماری نیز ندارند، بسیار مضر و زیان بار می باشد. شرایط برای کودکانی که به دیابت مبتلا شده اند، نیز به همین صورت می باشد و اوضاع آن ها نیز شبیه کودکان سالم و بدون عارضه می باشد.
