اگزما، خارشی که نمی توانید خراش دهید

اگزما چیست؟

اگزما اصطلاحی برای انواع مختلف تورم پوستی است. به اگزما درماتیت نیز گفته می شود. بیشتر انواع آن باعث خشکی و خارش پوست و بثورات روی صورت، داخل آرنج و پشت زانو و دست و پا می شود. خاراندن پوست می تواند باعث قرمز شدن آن و تورم و خارش بیشترشود.
شایع ترین نوع اگزما درماتیت آتوپیک است. بیشتر در نوزادان و کودکان شایع است، اما بزرگسالان نیز می توانند آن را داشته باشند. با بزرگتر شدن کودکان مبتلا به درماتیت آتوپیک، این مشکل ممکن است بهتر شود یا از بین برود. اما گاهی ممکن است پوست خشک بماند و به راحتی تحریک شود.

اگزما در نوزادان و کودکان

از هر 10 کودک حداقل یک نفر مبتلا به اگزما است. یک مشکل پوستی مداوم که باعث خشکی، قرمزی و خارش پوست می شود. کودکان مبتلا به اگزما نسبت به سایر افراد پوست حساس تری دارند.

انواع اگزمای پوستی

اگزما دارای انواع مختلفی است که ممکن است یک فرد به طور همزمان به چند نوع مختلف مبتلا شده باشد.

درماتیت

ساکن

 آتوپیک

 تماسی

دیس هیدروتیک

 نومولار(سکه ای)

سبورئیک (اگزمای پوست سر)

علائم در نوزادان

در نوزادان، جوش‌ها و بثورات خارش‌دار می‌توانند منجر به حالت تراوش و خارج شدن مایعات از آنها و پوسته‌ریزی، عمدتا در صورت و پوست سر شوند. علائم اگزما در نوزادان همچنین می‌تواند در بازوها، پاها، پشت و سینه‌ی آنها اتفاق بیفتد.

علائم در کودکان

کودکان و نوجوانان معمولا در ناحیه آرنج، پشت زانو، گردن یا مچ دست یا مچ پا دچار بثورات می‌شوند. این بثورات پوسته‌ریزی کرده و معمولا بسیار خشک می‌باشند.

علائم در بزرگسالان

بثورات معمولا در صورت، پشت زانو، مچ دست، کف دست‌ها یا پاها ایجاد می‌شود. احتمالا پوست شما بسیار خشک، ضخیم یا پوسته پوسته خواهد شد. در افراد با پوست روشن، این نواحی ممکن است قرمز شده و سپس قهوه‌ای شوند. در افراد با پوست تیره‌تر، اگزما می‌تواند بر رنگدانه‌های پوست تاثیر بگذارد و ناحیه آسیب‌دیده را روشن‌تر یا تیره‌تر کند.

علائم اگزما در چه صورتی شدید تر می شود؟

 آلرژن‌ها از جمله گرده گیاه، موی حیوانات خانگی، تخم مرخ، آجیل و فرآورده های لبنی
 مواد محرک پوست از جمله عطر، صابون‌های عطری، مواد شیمیایی، محصولات پوستی حاوی الکل
 آب داغ
 استرس
 سرماخوردگی و آنفولانزا
 شرایط آب و هوایی مانند گرما یا خشکی هوا

برای کاهش علائم اگزما پوستی چه کار کنیم؟

اگر اگزما دارید، حتما از یک لایه‌ی ضخیم پماد یا کرم مرطوب کننده بدون بو برای جلوگیری از خشکی پوست‌تان استفاده کنید. همچنین، توصیه می‌کنیم از مواردی که موجب تشدید اگزما می‌شود، دوری کنید. یعنی عواملی مانند:

گرما یا تعریق بیش از حد

حضور در هوای بسیار خشک

استرس یا نگرانی

تغییرات ناگهانی دما

صابون‌ یا محصولات پاک کننده‌ی خشن

استفاده از عطر‌

مراقبت نکردن از پوست خشک

پوشیدن پشم یا لباس‌هایی با الیاف مصنوعی مثل پلی استر

علل اگزما

آلرژی می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود.

حساسیت به موادی از جمله: گرده گل، مواد غذایی، حیوانات خانگی و غیره نیز باعث بیماری اگزما می‌شوند.

تماس فیزیکی با مواد شیمیایی، رنگ‌ها و پارچه‌هایی که ممکن است فرد به آن‌ها حساسیت داشته باشد نیز در ایجاد این بیماری دخیل هستند. بثورات جلدی که در نتیجه این بیماری ایجاد می‌شوند، درماتیت نام دارند.

عوامل ژنتیکی و ارثی می‌توانند در ایجاد بیماری اگزما نقش داشته باشند.

اختلال در عملکرد سیستم ایمنی باعث ایجاد بثورات پوستی به عنوان پاسخ التهابی ناخواسته می‌شود.

خشکی پوست در اثر عوامل شیمیایی یا محیطی، حساسیت پوستی را افزایش می‌دهد.

برخی از مواد یا شرایط به نام عوامل محرک می‌توانند باعث تشدید اگزما شوند.

اگزما چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آزمایش خاصی برای تشخیص اگزما وجود ندارد. تشخیص معمولا

بر اساس بررسی سابقه پزشکی، علائم و معاینه فیزیکی است.
نکاتی که به شدت مطرح کننده تشخیص اگزما هستند عبارتند از:

خارش طولانی مدت و مکرر

شروع علائم در سنین پایین

سابقه شخصی یا خانوادگی برخی از بیماری‌های آلرژیک (از جمله آسم، آلرژی فصلی و اگزما)

تشدید علائم پس از قرار گرفتن در معرض محرک‌های خاص

(محرک‌هایی وجود دارد که باعث تشدید اگزما می‌شوند، از جمله این مواد: شوینده‌های شیمیایی، گرما، تعریق زیاد، استرس و اضطراب، خشکی پوست، عفونت پوستی ، صابون‌ها، کپک‌ها، گرد و غبار و همچنین گرده گل‌ها می‌باشند)

 درمان اگزمای پوستی

درمان اگزمای پوستی بسته به شدت بیماری و علائم خاص فرد می تواند متفاوت باشد. در اینجا چند روش رایج برای درمان اگزما آورده شده است:

استحمام منظم با شوینده ملایم

 بسیاری از کارشناسان اکنون معتقدند که حمام روزانه یا یک روز در میان میتواند برای کسانی که به اگزما  مبتلا هستند مفید باشد. فقط مراقب باشید که آب را بیش از حد گرم نکنید، زیرا آب خیلی گرم در مقایسه با آب ولرم، پوست را سریع‌تر خشک می‌کند.

مرطوب کننده ها

مرطوب نگه داشتن پوست بخش مهمی از درمان اگزما است. استفاده از نرم کننده ها، مانند کرم ها یا پمادها، می تواند به حفظ رطوبت و کاهش خشکی پوست کمک کند.

کورتیکواستروئیدهای موضعی

کورتیکواستروئیدهای موضعی کرم ها یا پمادهای ضد التهابی هستند که می توانند به کاهش قرمزی، خارش و تورم مرتبط با اگزما کمک کنند.

مهارکننده های موضعی کلسینورین

 مهارکننده های موضعی کلسینورین کرم ها یا پمادهای غیر استروئیدی هستند که می توانند به کاهش التهاب در پوست نیز کمک کنند. این داروها اغلب در نواحی حساس پوست مانند صورت استفاده می شوند.

داروهای سیستمیک

 در موارد اگزمای شدید، ممکن است داروهای سیستمیک مانند کورتیکواستروئیدهای خوراکی، سرکوب کننده های ایمنی یا بیولوژیک تجویز شود. این داروها دارای عوارض جانبی بالقوه هستند و باید تحت نظارت دقیق پزشکی استفاده شوند.

نور درمانی

 نور درمانی که به عنوان فتوتراپی نیز شناخته می شود، شامل قرار دادن پوست در معرض مقادیر کنترل شده اشعه ماوراء بنفش است. این می تواند به کاهش التهاب و خارش مرتبط با اگزما کمک کند.

آزمایش آلرژی و اجتناب

اگر اگزما توسط یک آلرژی ایجاد شود، شناسایی و اجتناب از آلرژن ممکن است به کاهش علائم کمک کند.

• آیا اگزما ارثی است؟

همه افراد دارای احتمال ابتلا به اگزما هستند. با این حال سابقه داشتن اگزما در خانواده باعث افزایش احتمال ابتلا به آن می شود. 
ژن ها حامل اطلاعات ژنتیکی حاوی دستورالعمل های ساخت پروتئین هستند. هر فرد دو نسخه از هر ژن به صورت یک نسخه از هر والد را به ارث می برد. همچنین بعضی از افراد ژن های جهش یافته ای را از یک یا هر دو والد خود به ارث می برد. این امر باعث افزایش احتمال ابتلا به اگزما می شود.

با اینکه از ژنتیکی بودن اگزما اطلاعات کاملی در دست نیست اما بر اساس شواهد، چندین ژن در ایجاد این بیماری نقش داشته و در موارد نادر یک جهش ژنی ارثی منجر به ایجاد اگزما می شود.

یکی از این ژن ها  CARD11 بوده که به علت ضعف سیستم ایمنی باعث ایجاد اگزمای آتوپیک می شود.

• آیا اگزما واگیردار است؟

اگزما  واگیردار نیست. بر خلاف عارضه‌های پوستی مثل زگیل که با ویروس منتقل می‎ شوند، اگزما به هیچ عنوان مسری نیست. حتی اگر علائم را به صورت فعال روی پوستتان دارید نمی ‏توانید آن را به اشخاص دیگر منتقل کنید. اگر خارش، سوزش یا قرمزی پوست دارید و احساس می‏ کنید آن را از یک فرد دیگر گرفته ‏اید، ممکن است  بیماری دیگری را با اگزما اشتباه گرفته باشید. البته اگزما می ‏تواند در صورت عدم درمان و رسیدگی پوست را زخم و دچار عفونت کند و این عفونت واگیردار است.

سوالات متداول

• دوام اگزما چقدر است؟

  اگزما می تواند مادام العمر باشد اما علائم با درمان های خانگی، داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی بهتر می شوند.
  

• آیا باید برای اگزما به متخصص پوست مراجعه کنیم؟
  

  اگر پزشک عمومی نتوانست کمک کند به متخصص پوست مراجعه کنید.

• آیا برخی غذاها می توانند باعث اگزما شوند؟
  

  
  هیچ مدرک رسمی مبنی بر اینکه برخی غذاها باعث اگزما می شوند وجود ندارد. برخی از افراد مبتلا به اگزما گزارش می دهند که غذاهایی مانند لبنیات، تخم مرغ یا آجیل ممکن است باعث تشدید اگزما در آنها شود.