گرمازدگی چیست؟
به درجه حرارت بالا و غیرطبیعی بدن گرمازدگی می‌گویند. زمانی که بدن شخص گرمای زیادی جذب کند و به اندازه کافی از خود گرما خارج نکند، این بیماری رخ می‌دهد. هایپرترمی برعکس عارضه هیپوترمی است. هیپوترمی زمانی رخ می‌دهد که بدن شخص بسیار سرد باشد و دچار لرز شود.
باید بدانید که دمای طبیعی بدن انسان حدود ۳۶ تا ۳۸ درجه سانتیگراد است. هر چه دمای بدن از این رقم بالاتر باشد، شدت گرمازدگی بیشتر است. این بیماری معمولا در مواقعی که شخص در هوای گرم و مرطوب فعالیت بیش از حد دارد، رخ می‌دهد. افراد گرمازدگی را معمولا در ماه‌های گرم تابستان تجربه می‌کنند.
گرمازدگی نیاز به درمان اورژانسی دارد و درصورت عدم درمان به موقع می‌تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه‌ها و ماهیچه‌ها آسیب برساند. هرچه درمان بیشتر به تعویق بیفتد، آسیب شدیدتر و خطر بروز عوارض جدی یا مرگ افزایش می‌یابد.
علل گرمازدگی
مایعات بدن ما در شرایط آب و هوای گرم، مسئول حفظ درجه حرارت بدن هستند. عرق کردن باعث از بین رفتن گرمای اضافی و سرد شدن بدن می‌شود. وقتی فردی مدت طولانی در معرض گرما قرار بگیرد در اثر عرق کردن زیاد، بدن دیگر مایعات کافی ندارد تا از دست بدهد و به خاطر از دست دادن آب بدن و حرارت بالا فرد دچار گرمازدگی می‌شود. این مسئله تهدید بزرگی برای فرد به حساب می‌آید، زیرا با رسیدن دمای بدن به 40 درجه‌ی سانتی گراد احتمال سکته‌ی مغزی در انسان وجود دارد.
علاوه بر هوای گرم و فعالیت شدید، سایر دلایل گرمازدگی عبارتند از:
کمبود آب بدن که باعث کاهش توانایی تعریق و حفظ درجه حرارت طبیعی بدن می شود.
مصرف الکل که می تواند توانایی بدن در تنظیم دما را تحت تأثیر قرار دهد.
پوشیدن لباس زیاد، به خصوص لباس هایی که اجازه نمی دهند عرق به راحتی تبخیر شود.
-
چه عواملی کودکان را مستعد ابتلا به گرمازدگی می کند؟
گرمازدگی معمولا در اثر قرار گرفتن در معرض دمای بالا ایجاد می شود که می تواند به دلیل عوامل محیطی مانند هوای گرم یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید باشد. کم آبی، که می تواند زمانی رخ دهد که بدن مایعات خود را از طریق تعریق از دست می دهد و دوباره پر نمی شود، همچنین می تواند خطر گرمازدگی را افزایش دهد. برخی از شرایط سلامتی، مانند بیماری قلبی یا دیابت، یا مصرف برخی داروها، می تواند برخی از کودکان را مستعد گرمازدگی کند. سن نیز یک عامل خطر است، زیرا نوزادان و کودکان خردسال بیشتر از کودکان بزرگتر و بزرگسالان مستعد گرمازدگی هستند.
علائم گرمازدگی در کودکان
علائم و نشانه های گرمازدگی در کودکان عبارتند از:
دمای بدن بالا: دمای هسته بدن ۱۰۴ فارنهایت (۴۰ درجه سانتیگراد) یا بالاتر، که با دماسنج مقعدی به دست می آید، علامت اصلی گرمازدگی است.
تغییر وضعیت ذهنی یا رفتار مانند گیجی، بی قراری، گفتار نامفهوم، تحریک پذیری، هذیان، تشنج و کما
تغییر در تعریق
تهوع و استفراغ
پوست برافروخته
تنفس سریع و پی در پی
ضربان قلب سریع
سردرد
-
اهمیت تشخیص زودهنگام این علائم برای جلوگیری از بروز عوارض جدی چیست؟
تشخیص زودهنگام علائم گرمازدگی برای جلوگیری از عوارض جدی بسیار مهم است. گرمازدگی در صورت درمان نشدن می تواند منجر به آسیب به اندام های حیاتی مانند مغز و کلیه و حتی مرگ شود. شناخت علائمی مانند دمای بدن بالا، ضربان قلب سریع، سردرد، حالت تهوع و گیجی و اقدام سریع برای خنک کردن بدن می تواند به پیشگیری از این عوارض کمک کند. والدین و مراقبان باید از علائم گرمازدگی آگاه باشند، به ویژه در کودکان خردسال که ممکن است قادر به بیان احساس خود نباشند.
پیشگیری از گرمازدگی کودکان
بروز گرمازدگی شرایط و علل مشخص زیادی لازم ندارد و به ویژه اگر کودکتان به آب‌وهوای گرم، برای مثال، در ابتدای تابستان عادت ندارد، می‌تواند اتفاق بیفتد. اما برای پیشگیری حدودی در تابستان و هوای گرم چه کار کنید:
به کودک خود لباس‌های سبک و گشاد نخی بپوشانید.
حتما بطری آب همراه داشته باشید و به کودکتان آب بدهید.
سعی کنید کودک را هنگام بیرون بردن از خانه در سایه نگه دارید.
زیر آفتاب پیاده‌روی طولانی نکنید.
در طول رانندگی مراقب باشید که خودرو به قدر کافی خنک بماند.
در روزهای گرم، بیش از حد معمول مایعات به کودک بدهید.
هنگامی که درجه حرارت خیلی بالاست، در صورت امکان کودکتان را در خانه نگه دارید.
درمان گرمازدگی کودکان
اولین کاری که باید انجام داد این است که کودک را بلافاصله به جای خنک و دور از تابش مستقیم خورشید منتقل کرده و به او مقدار کافی از مایعات داد.
لباس های اضافی و زیاد کودک را خارج کرده و پارچه‌ای که با آب خنک خیس شده را روی پوست او قرار دهید. اگر کودک در اثر گرمازدگی دچار گرفتگی عضلات شده، به آهستگی نواحی که کودک در آن احساس درد می‌کند را ماساژ داده و حرکت دهید.
-
اگر کودک دچار گرمازدگی شدید شد، چه باید کرد؟
باید هرچه سریع‌تر دمای داخلی بدن کودک را پایین بیاورید. زمان در این اتفاق بسیار مهم است، چون كودكی كه دچار گرمازدگی شدید شده، به راحتی می‌تواند بیهوش شود. پس:
ابتدا با اورژانس تماس بگیرید یا از کسی بخواهید با اورژانس تماس بگیرد و خودتان به کودک برسید.
سپس کودک خود را به طور کامل برهنه کنید و او را در جای خنکی دراز کنید.
اگر بیرون و در معرض نور خورشید هستید، سایه‌ای پیدا کنید، اما اگر امکان داشت حتما او را به اتاق خنکی منتقل کنید.
درحالی‌که منتظر آمبولانس هستید، بدن کودک خود را با دستمال یا حوله خیس‌شده با آب خنک مرطوب کنید و سپس او را باد بزنید.
می‌توانید از یک پنکه برقی استفاده کنید یا فقط او را با چیزی که در دست دارید، مانند یک مجله یا یک تکه کاغذ باد بزنید.
با آرامش با کودک صحبت کنید و به او قوت قلب بدهید تا آرام بماند.
در این حالت و حین بیهوشی چیزی برای نوشیدن به او ندهید.
هیچ دارویی به کودک ندهید.
-
چه مواد غذایی برای گرما زدگی کودکان مناسب می باشد؟
مایعات کافی
کاهش مصرف نمک
مصرف سبزیجات مانند کرفس، هویج و خیار
پرهیز از غذاهای سرخ کرده مانند سیب زمینی سرخ‌شده، ساندویچ، سوسیس و کالباس
کاهش شیرینی جات
مصرف میوه هایی مانند هندوانه، طالبی، شلیل و هلو
