ویتامین D و نقش آن در سلامت کودکان

ویتامین D چیست؟

ویتامین D (کلسیفرول) یک ویتامین محلول در چربی است، یعنی در بافت‌های چربی بدن ذخیره می‌شود. ویتامین D به طور طبیعی در بعضی غذاها وجود دارد، به بعضی غذاها اضافه می‌شود و به صورت مکمل نیز در دسترس است. همچنین تابیدن اشعه فرابنفش (UV) نور خورشید به پوست باعث ساخت ویتامین D در بدن می‌شود.

نقش ویتامین D در بدن کودکان

ویتامین D با افزایش جذب کلسیم در روده و تنظیم غلظت کافی کلسیم و فسفات در خون، باعث استخوان‌سازی طبیعی می‌شود. این ویتامین برای رشد و بازسازی استخوان ضروری است. کمبود ویتامین D باعث می‌شود استخوان‌ها نازک، شکننده یا بدشکل شوند. مقدار کافی از ویتامین D از ابتلا به راشیتیسم (یک بیماری مربوط به رشد استخوان‌ها) در کودکان و استئومالاسی (نرمی استخوان) در بزرگسالان جلوگیری می‌کند. این ویتامین به همراه کلسیم، از افراد مسن در برابر پوکی استخوان محافظت خواهد کرد.

میزان طبیعی ویتامین D روزانه در بدن کودکان

کمبود ویتامین D در کودکان می تواند شدید و یا خفیف باشد. درمان و مقدار مصرف ویتامین D به شدت کمبود آن در کودکان بستگی دارد. برای مصرف این ویتامین ابتدا باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کرد. مقدار مصرف توصیه شده طبق سن کودکان چنین می باشد:
نوزادان تا 12 ماهگی به روزانه 10 میلی گرم ویتامین D نیاز دارند.
کودکان بالای یک سال به روزانه 15 میلی گرم ویتامین D نیاز دارند.

فواید ویتامین D

پیشگیری از ابتلا به کرونا

جلوگیری از ام اس

تقویت استخوان ها

از آسیب به چشم ها جلوگیری می کند.

بهبود دیابت

رفع اسپاسم عضلانی

 روند افزایش وزن را کاهش می دهد.

 کاهش درد فیبرومیالژیا

کنترل کلسترول بعد از یائسگی

خطر فیبروم رحم را کم می کند.

ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.

کاهش خطر ابتلا به آلزایمر

کمک به کاهش وزن

پیشگیری از پارکینسون

مقابله با افسردگی و خستگی

سلامت مغز

علائم کمبود ویتامین D

در صورتی که پزشک مشکوک باشد که سطح ویتامین D در بدن کودک شما کمتر از حد نرمال است، آزمایش ویتامین D را تجویز می‌کند. مهم‌ترین نشانه‌هایی که در اثر کمبود ویتامین D در بدن شما ایجاد می‌شود عبارتند از:

گرفتگی عضلات، تشنج و مشکلات تنفسی

تاخیر در رشد دندان‌ها

گریه‌های اذیت کننده کودکان

مستعد بودن به عفونت‌های مختلف تنفسی

مشکلات تنفسی به علت نرمی قفسه سینه

رشد ضعیف و وزن کم

تضعیف ماهیچه‌های قلب

علائم معمولی نرمی استخوان مانند جمجمه نرم، پرانتزی بودن استخوان‌های پا، پرش شدید پاها، درد مکرر ماهیچه‌های پا و ضعف عمومی بدن.

چه کسانی در معرض کمبود ویتامین D هستند؟

نتایج بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد افرادی که پوست تیره‌تری دارند، افراد مسن، کسانی که چاق هستند و افراد مبتلا به پوکی استخوان یا بیماری‌های مزمن کلیه و کبد، بیشتر از دیگران در معرض کمبود ویتامین D قرار دارند.

عوارض کمبود ویتامین D

پوکی استخوان در پیری

کم شدن جذب فسفر و کلسیم در بدن

آلزایمر در سنین بالا

بزرگ شدن جمجمه و سر

راشیتیسم (نرمی استخوان) و بروز مشکلات در ستون فقرات

ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن

کم شدن تراکم استخوان‌ها و در نتیجه شکستن آن‌ها

بروز برخی از انواع سرطان‌ها

 کمبود ویتامین D در کودکان چگونه درمان می شود؟

قرار گرفتن کودک بصورت برهنه در زیر آفتاب به مدت محدود
ماده ای به نام دهیدروکلسترول که پیش سازویتامین D است، در پوست انسان وجود دارد که به علت تابیدن اشعه آفتاب به پوست، بعد از طی مراحلی در بدن در کلیه، به ویتامین D فعال تبدیل می‌شود.

عوارض بالا بودن ویتامین D

اختلال در عملکرد کلیه و ایجاد سنگ در آن

حالت تهوع، سرگیجه و احساس تشنگی مداوم

مشکلات گوارشی

مشکلات قلبی و عروقی

اختلال در ادرار

منابع ویتامین D

ماهی سالمون

ماهی سالمون یک ماهی چرب و محبوب است که منبع خوبی از ویتامین D است.

شاه ماهی و ماهی ساردین

شاه ماهی در سرتاسر دنیا پرطرفدار است و به صورت خام، کنسروی، دودی یا ترشی استفاده می‌شود. این ماهی کوچک غنی از ویتامین D است.

روغن کبد ماهی کاد

روغن کبد ماهی حاوی مواد مغذی مشخصی است که در سایر منابع غذایی موجود نیست و برای کسانی که به ماهی علاقه‌ای ندارند بسیار مناسب است. این ماده منبع غنی از ویتامین D است

کنسرو ماهی تن

شاید برایتان جالب باشد که بدانید، کنسرو ماهی تن نیز یک منبع ویتامین D است. بسیاری افراد به دلیل طعم خوب و روش نگهداری آسان، طرفدار کنسرو ماهی تن هستند.

میگو

یکی دیگر از منابع غذایی ویتامین D میگو است. میگو منبع غنی از امگا3 و پروتئین است و مقدار کمی چربی و کالری دارد که می‌تواند میزان کلسترول نسبتا بالای آن را تعدیل کند.

زرده تخم مرغ

افرادی که علاقمند به ماهی نیستند باید بدانند که غذاهای دریایی تنها منبع ویتامین D نیست. تخم مرغ کامل منبع خوبی از این ویتامین و نیز یک ماده غذایی بسیار مغذی است. سفیده تخم مرغ مقادیر بالایی پروتئین دارد و زرده آن حاوی چربی، ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

قارچ‌ها

به جز مواد غذایی غنی شده، قارچ‌ تنها منبع گیاهی خوب برای ویتامین D است.

غذاهای غنی شده

منابع طبیعی حاوی ویتامین D بسیار محدود هستند به ویژه اگر شما گیاهخوار باشید یا به ماهی علاقه‌ای نداشته باشید. خوشبختانه برخی محصولات غذایی که به طور طبیعی حاوی ویتامین D نیستند با این ماده مغذی غنی می‌شوند.

شیر گاو

پر مصرف‌ترین شیر، شیر گاو است که به طور طبیعی منبع خوبی از مواد مغذی مثل کلسیم، فسفر و ریبوفلاوین است.

شیر سویا

از آنجا که محصولات حیوانی مهمترین منبع ویتامین D هستند، به همین دلیل افراد گیاهخوار به میزان کافی ویتامین D دریافت نمی‌کنند. به این منظور شیرهای جایگزین گیاهی مانند شیر سویا با مواد مغذی و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی که در شیر گاو وجود دارد، غنی شده است.

آب پرتقال

حدود 75% از مردم سرتاسر جهان دچار عدم تحمل لاکتوز هستند و 2-3% هم به شیر آلرژی دارند. به همین دلیل برخی کشورها آب پرتقال را با ویتامین D و سایر مواد مغذی مثل کلسیم غنی می‌کنند.

غلات و جودوسر

برخی غلات و جو دوسر با ویتامین D غنی شده‌اند. غلات و جودوسر غنی شده نسبت به منابع طبیعی مقدار کمتری ویتامین D برای بدن تامین می‌کند با این وجود راه خوبی برای جذب هر چه بیشتر این ویتامین در بدن است.

خورشید

یک راه خیلی خوب برای جذب ویتامین D، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است.

مکمل های غذایی

ویتامین D در مکمل­‌ها و غذاهای تقویتی به دو شکل قابل دسترس است: D 2 (ارگوکلسی) و D 3 (کالی کلسیفرول).
در گذشته، هر دو ویتامین را یکی می‌­دانستند زیرا هر دو در درمان نرمی استخوان موثر واقع می‌­شوند و درواقع، اکثر مراحل متابولیزم و فعالیت ویتامین D 2 و D 3 شبیه به هم است و هر دو میزان ویتامین D را بالا می­‌برند. نمی­‌توان به‌­طور قطع نتیجه گرفت که تاثیر این دو از هم متفاوت است اما به نظر می­‌رسد ویتامین D 2 و D 3 از نظر دوز مواد مغذی برابر ولی از نظر دوز بالا ویتامین D 2 ضعیف­‌تر است.

سوالات متداول درباره ویتامین D

بهترین زمان مصرف قرص ویتامین D چه زمانی است؟
زمان خاصی ندارد ولی  چون یک ویتامین محلول در چربی می باشد جذبش همراه با غذای چرب افزایش می‌یابد.

شرایط نگه داری قرص ویتامین D چگونه است؟
قرص ها باید دور از دسترس کودک و در دمای زیر ۲۵ درجه به دور از نور و رطوبت نگه داری شوند. دقت کنید قرص ها تاریخ گذشته نباشند.

مصرف ویتامین D برای ورزشکاران چقدر است؟

بزرگسالان روزانه به ۶۰۰ IU ویتامین D نیاز دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که این مقدار برای افرادی که به طور حرفه‌ای ورزش یا بدنسازی انجام می‌دهند، ممکن است کافی نباشد. حداکثر مقدار مجاز برای مصرف ویتامین D ۴۰۰0 IU  است پس تا این مقدار ویتامین D را می‌توان افزایش داد. به عنوان یک ورزشکار با پزشک مشورت کنید تا به طور دقیق مشخص کند چه مقدار ویتامین D در طور روز نیاز دارید.